پایان نامه کارشناسی رشته حقوق با عنوان توصیف و ویژگی های علم فقه

 
 

تعریف علم فقه

اصول فقه - [ hw g tri ] - [ ] 
آوا : اُ ل ِ ف ِقْه ْ 
نوع لغت : ترکیب اضافی ، اِ مرکب
علمی است که بدان استنباط احکام شرعی فرعی از ادله اجمالی آنها شناخته میشود. وموضوع آن ادله شرعی کلی است ، از این نظر که چگونه از آنها احکام شرعی استنباط میشود. و مبادی آن از علوم عربی و بعضی از علوم شرعی مانند اصول کلام و تفسیرو حدیث و برخی از علوم عقلی گرفته شده است و غرض ازآن بدست آوردن ملکه استنباط احکام شرعی و فرعی از ادله چهارگانه یعنی کتاب و سنت و اجماع و قیاس است .و فایده آن استنباط این احکام بر وجه صحت است . و باید دانست که حوادث هرچند بنفس خود بسبب انقضای جهان تکلیف متناهی باشند ولی به علت فزونی و عدم انقطاع حوادث ، احکام آنها را بطور جزئی نمی توان دانست . 
 
و چون برای هر یک از کردارهای انسان از قِبَل ِ شارع حکمی است وابسته و منوط به دلیلی که بدان اختصاص دارد، از اینرو آنها را قضایایی قرار داده اند که موضوعات آنها افعال مکلفان و محمولات آنها احکام شارع است از قبیل وجوب و نظایر آن ، و علم متعلق بدان را که از این ادله حاصل میشود فقه نامیدند، آنگاه در تفاصیل ادله و احکام و عموم یا شمول آنها درنگریستند و دیدند ادله راجع به کتاب و سنت و اجماع و قیاس و احکام راجع به وجوب و ندب و حرمت و کراهت و اباحه است و در کیفیت استدلال بدین ادله بر این احکام به اجمال و بی نگریستن به تفاصیل آنها جز بر طریق تمثیل ، اندیشیدند و درنتیجه قضایایی کلی بدست آوردند که به کیفیت استدلال بدین ادله بر احکام به اجمال تعلق داشت و هم مربوط به بیان طرق و شرایط آنها بود تا بتوان به وسیله همه این قضایا به استنباط بسیاری از این احکام جزئی ازادله تفصیلی آنها دست یافت ، آنگاه به ضبط آنها پرداختند و آنها را تدوین کردند و از لواحق نیز بدانها افزودند و دانش متعلق به آنها را اصول فقه نامیدند.
 
 
کلمات کلیدی:

علم فقه

استقلال فقهی

فقه در قرآن

معرفت شناسی و مبانی فقه

 
 
 
فهرست مطالب
تعریف علم فقه 2
اصول علم فقه 11
 در قرآن و حدیث 11
حکم تکلیفی و حکم وضعی 13
تعبدی و توصلی 14
عینی و کفایی 15
تعینی و تخییری 15

روش شناسی استنباط 17

مفهوم فقه 17
 " 17

مفهوم فقه: 18

معنای واژه ی فقه در قرآن: 21
معنای فقه در روایات: 24
مفهوم اصطلاحی " فقه" 27

مهمترین تفاوت میان تعریف اهل سنت و شیعه در تعریف فقه 33

خلاصه تعریف اصطلاحی فقه 34
معرفت‏شناسی و مبانی فقه 34

د. رابطه فلسفه فقه یا فقه با علوم دیگر 44

ه. ویژگی‏های حقوق و فقه اسلامی 48

ویژگیهای کلامی فقه شیعه 50

اكنون به طور خلاصه و گذرا به امتیازات مبنایی و زیربنایی فقه شیعه اشاره می‌كنیم. 51
ویژگی اول: بی‌نیازی از حیث منابع استنباط 51
ویژگی دوم: تدرج در بیان احكام 52
ویژگی سوم: نیاز به عصر تطبیق 53
ویژگی چهارم: محدودیت عصر نبی 55
ویژگی پنجم: اهل بیت(ع) مرجع حل اختلاف 56
ویژگی ششم: اهتمام به احادیث 57
ویژگی هفتم: نیاز به عصر تبیین و توسعه 59
ویژگی هشتم: استقلال فقهی 64
ویژگی نهم: استناد به بیان معصوم 70
ویژگی دهم: تدوین حدیث با نظارت معصوم 72
ویژگی یازدهم: فتح باب اجتهاد 74
ویژگی دوازدهم: افراط در تمسك به روح قانون 76
ویژگی سیزدهم: اقتدا به رسول در تعمیم منابع 76
ویژگی چهاردهم: وفور نصوص 77
دیدگاه: برخی ویژگی‏ها در فقه اسلامی 78
حضرت‌عالی شروع علم فقه را از چه زمانی می‌دانید؟ آیا زمان پیامبر(ص‌) و ائمه‌(ع‌) رایج بوده است؟ 102
آیا می‌توان از علم فقه به عنوان فربه‌ترین و رشدیافته‌ترین فراورده فكری شیعه یاد كرد؟ 105
لطفاً در خصوص مكاتب و مدارس مهم فقهی شیعه توضیحاتی ارائه بفرمایید. 106

وجه تمایز فقه شیعه و فقه اهل سنت چیست؟ 108

در خصوص فلسفه فقه اگر توضیحی دارید بفرمایید. 110
در جنبش نرم‌افزای و تولید علم‌، سهم اندیشه‌های فقهی چه اندازه و چگونه است؟ 114
آیا ساختار كلی فقه هم باید تغییر كند؟ 120
منابع: 121