عوامل عمده در تعیین نرخ ارز چیست؟

 
مقدمه
معادلات داخلی و خارجی در تعیین نرخ ارز نقش ویژه دارند و همچنین قدرت پول ملی و ارزش برابری آن از موضوعات تعیین‌كننده در مناسبات اقتصادی امروز جهان است.فارغ از استفاده ابزاری از پول در تعیین قیمت كالا و خدمات تجارت بین‌المللی، سالیان درازی است كه معاملات خود پول (ارز) بازاری مستقل و هیجان‌برانگیز برای خود دست و پا كرده است.تقابل پول‌ها در جهان بیانگر برآیند مجموعه عواملی است كه قابلیت و اهمیت آنها را تعیین می‌كنند. واكاوی اینكه چرا ارز یك كشور قدرتمندتر از ارز كشور دیگری است، خود پرده از شگفتی‌های تامل برانگیزی برمی‌دارد كه هریك به نوبه خود منبعث از ساختارهای مدون و قانون مندی در حوزه سیاست‌های پولی، مالی و تجاری در تعامل دقیق با انعطاف‌پذیری‌ها یا ثبات سیاست‌های خارجی، منطقه‌ای و بین‌المللی هر كشور است.
 
فارغ از فاكتورهای اصلی در ارزش‌گذاری نرخ ارز همچون «برابری قدرت خرید»، «تراز پرداخت‌ها»، «پول و دارایی‌های ارزی»، «برابری نرخ بهره» و عواملی از این دست كه تاثیرات بلندمدت و تعیین‌كننده‌ای را برعهده دارند، برخی شیوه‌های ارزش‌گذاری به‌صورت یك حراج روزانه و صرفنظر از حجم مبادلات در تعیین نرخ ارز به كار گرفته می‌شوند. از جمله این شیوه‌ها روش تعیین نرخ ارز در حد (Fixed Currency rate ) است. این شیوه تنها در بازار ارز اروپا رایج است كه به‌طور روزانه و از طریق یك حراج مزایده باز (Open market) تعیین می‌شود. پیشنهادهای خرید و فروش معامله‌گران به‌طور آشكار اعلام شده و نشان داده می‌شود. بالاترین پیشنهاد خرید و پایین‌ترین پیشنهاد فروش برای محاسبه میانگین روزانه تعیین نرخ ارز به كار برده می‌شود.
 
در بازار ارز هریك از فعالان بازار از جمله شركت‌ها و بانك‌ها نیز خود روزانه به ارائه نرخ‌هایی متفاوت براساس دارایی‌ها و پرتفوی ارزی خود می‌پردازند. در شهر فرانكفورت بندر تجاری و مالی بزرگ آلمان نیز روزانه نرخ ارز مرجع اروپا تعیین می‌شود. این شیوه‌ها هریك به‌طور محلی و منطقه‌ای خود مرجعی قابل استناد هستند. تعیین نرخ ارز به این شیوه از سوی بانك‌های اروپایی گاهی به‌عنوان دقیق‌ترین نرخ ارز مد نظر قرار می‌گیرد و در معاملات بین بانكی از آن استفاده می‌شود.
 
اما مهم‌ترین عوامل پایه در تعیین برابری ارزهای جهان براساس برخی تئوری‌ها به 3 شكل:
1 - مدل‌های معامله قسمتی (Partial equilibrium models)
2 - مدل معاملات عمومی (general equilibrium models)
3 - نامعادلات یا مدل‌های هیبریدی (disequilibrium or hybrid models) تعریف و بررسی شده‌اند.
 
در مدل معادله‌های قسمتی ارتباط «برابری قدرت خرید» (Purchase power parity) كه تنها بازارهای كالا را شامل می‌شود، همچنین «برابری نرخ بهره پوشش یافته» (Covered interest rate parity)برابری بهره پوشش نیافته (uncovered interestrate parity) كه بازار دارایی‌ها را بررسی می‌كند و مدل معاملات خارجی كه مهم‌ترین عامل تعیین نرخ برابری ارز را «تراز پرداخت‌ها» می‌داند، مورد بررسی قرار می‌دهد.مدل‌های عمومی تعیین نرخ ارز، معاملات بازار كالا، بازار‌پول و تراز پرداخت‌ها را نیز شامل می‌شود. تركیب معادلات پولی با تعدیل قیمت و تعدیل خروجی به سوی معادلات بلندمدت كه به معادلات پولی هیبریدی در كنار «برابری قدرت خرید» یا «برابری بهره پوشش‌نیافته» تعبیر می‌شود. تراز پرداخت‌ها در این تحقیقات به عنوان پایه اصلی معادلات تعیین نرخ ارز به شمار می‌آید.
 
 
کلمات کلیدی:

نرخ ارز

تعیین نرخ ارز

برابری نرخ بهره

قدرت پول ملی و ارزش برابری آن

 
 
فهرست مطالب
عوامل عمده در تعیین نرخ ارز چیست ؟ 1
برابری قدرت خرید 2
تراز پرداخت‌ها 3
مداخلات دولت 4
برابری نرخ بهره (Interest rate parity) 4
نرخ ارز و بهره‌وری 5
نرخ ارز و انعطاف‌پذیری قیمت‌ها 6
فهرست منابع و مآخذ 6