پایان نامه کارشناسی رشته علوم تربیتی با عنوان برنامه‌ریزی آموزشی و درسی

 
 
مقدمه 
الگوی سازمان یافته طرح‌های آموزشی و پرورشی مدارس اصطلاحاً برنامه درسی نامیده می‌شود.توصیف كامل برنامه درسی، حداقل شامل سه جزء است (1) موضوع آموزشی یا محتوا- یعنی، آنچه آموخته می‌شود.(2) روش آموزش- چگونگی تدریس و یادگیری، (3) ترتیب زمانی آموزش موضوع یا محتوا. اولین جزء- یعنی موضوع آموزشی یا محتوا، شامل كلیه مواد درسی می‌شود كه كسب شایستگی نسبی درباره آنها از طرف یادگیرنده مورد نظر است.این آموختنیها، موضوعهای علمی مشخصی هستند كه به طور  معمول «برنامه درسی» نامیده می‌شوند.مانند زبان و ادبیات، ریاضیات، علوم طبیعی، تاریخ و علوم اجتماعی، و هنرهای زیبا. همه این دروس از نظر ماهیت، عقلانی و نظری هستند.
 
 همچنین، برنامه درسی ممكن است شامل دروس عملی مربوط به حرفه و فن باشد كه یا به خاطر علاقه یادگیرنده و یا بیشتر به خاطر كسب حرفه و شغل در برنامه منظور می‌شوند.سایر دروس تركیبی از این دو گروه- دروی عقلانی و عملی- است كه برای آماده كردن افراد به مشاغل خدماتی، كه مستلزم آموزش است، در نظر گرفته می‌شوند مانند حقوق، طب و الهیات. هنوز دروس دیگری وجود دارند كه اصلا نه عقلانی و نظری، و نه عملی هستند، بلكه آنها را باید به عنوان دروسی برای  رشد و جهت گیری شخصی توصیف كرد. در این گروه دروسی مانند تربیت بدنی، بهداشت روانی و  ایمنی قرار می‌گیرند كه برای توسعه روابط انسانی و رشد شیوه نگرش‌ها و ارزش‌های مطلوب در نظر گرفته می‌شوند. 
 
 
کلمات کلیدی:

برنامه‌ریزی

طرح‌های برنامه درسی

برنامه‌ریزی آموزش و پروش

برنامه‌ریزی آموزشی و درسی

 
 

برنامه درسی به عنوان یك مساله 

بدیهی است كه مداری باید دارای برنامه درسی باشند، زیرا بدون دروس آموزشی موسسه تربیتی معنا و مفهومی نخواهد داشت. در اینجا این سوال مطرح می‌شود كه برنامه درسی چه باید باشد؟ آیا برنامه درسی واقعا مساله است؟ پاسخ سوال این است ك تحت شرایط اجتماعی و فرهنگی خاصی تصمیم‌گیری درباره آموختنیها آسان است. و برنامه درسی مساله‌ای نیست. به این صورت كه اگر هیئتی از معرفت محدود با مجموعه‌ای از مهارتهای معین، سرمایه اصلی فرهنگی جامعه‌ای را تشكیل دهند، همانها موضوعهای ضروری و مناسب برای یادگیری در نظر گرفته می‌شوند.
 
 آنگاه كه یادگیرنده در آنها تسلط پیدا كرد، فرد «فرهیخته‌ای» شناخته می‌شود كه تحصیلات خود را به اتمام رسانده است. به همین ترتیب، زمانی كه در جامعه‌ای برای هر فرد نقش یا نقش‌های ثابت و محدودی تعیین شود، دروس مورد یادگیری  مربوط به آنها نیز به آسانی تعیین  و تجویز می‌شوند. در آنجا هم هیچ مساله قابل توجهی برای تصمیم‌گیری این كه چه چیزهایی، با چه محتوای، و در چه زمانی باید تدریس شوند، وجود ندارد. در چنین جامعه‌ای منابع برای تحصیل آموزشگاهی بی‌اندازه كم است. اما، آموزش و پرورش مدرسه‌ای باید به طور روشن روی ایجاد صلاحیت‌های مقدماتی لازم برای مشاركت در فعالیت‌های اجتماعی و تامین زندگی متمركز گردد. 
 
 
 
فهرست مطالب
معرفی و مسائل برنامه‌ریزی آموزشی و درسی 1
برنامه درسی به عنوان یك مساله 2
برنامه درسی و ارزشها 4
مسائل اساسی برنامه ریزی درسی 6
 

فصل اول :برنامه‌ریزی آموزشی و درس 11

مفهوم برنامه‌ریزی 11
برنامه 13

برنامه‌ریزی به عنوان یك  نظام (سیستم) 14

نظام‌های عقلانی 14
فنون برنامه‌ریزی آموزش و پرورش با نگرش سیستمی 17
فرایند برنامه‌ریزی آموزشی با نگرش سیستمی 22

برنامه‌ریزی درسی (تحصیلی) 25

نظریه‌های مربوط به برنامه‌ریزی درسی 26
نظریه‌ای كه بر مواد و موضوع درسی، كه باید تدریس 26
نظریه‌ای كه بر برنامه‌های درسی تابعی تاكید می‌كند. 27
3- نظریه‌ای كه برنامه‌ریزی درسی را به صورت یك نظام در نظر می‌گیرد. 27

مراحل برنامه‌ریزی 30

انواع برنامه‌ریزی (از نظر دامنه عمل) 32

تصمیم‌گیری در برنامه‌ریزی 34
 

فصل دوم :منابع اطلاعات برای برنامه‌ریزی درسی 35

مبانی برنامه‌ریزی درسی 35
طرح ریزی برنامه‌های درسی 36

برنامه‌ریزی آموزش و پروش چیست و مراحل آن كدام است؟ 36

فرآیند برنامه‌ریز درسی 39
طرح‌ریزی حیطه‌های برنامه درسی 40
حیطه برنامه درسی 40

فرآیند طرح ریزی حیطه‌های برنامه درسی 41

1- در نظر گرفتن عوامل اساسی مربوط به حیطه معین 41
2- مشخص كردن خرده هدفهای یك حیطه 42
3- مشخص كردن انواع فرصتهای یادگیری ممكن 45
اصول كلی انتخاب فرصتها و فعالیتهای یادگیری 48
4- تعیین طرح‌های درسی مناسب 50
5- تهیه و تصریح اجزاء مقدماتی طرح 53
6- پیش بینی شرایط و وسایل لازم برای پیاده كردن طرح 54
 

فصل سوم:انواع طرح‌های برنامه درسی 55

1- طرح‌هایی كه بر شایستگی‌های ویژه تاكید می‌كنند. 56
2- طرح‌هایی كه بر فعالیتها و مسائل اجتماعی تاكید می‌كنند 57
3- طرحهایی كه بر نیازها و علاقه‌های فردی تاكید می‌كنند. 58

4- طرحهای كه بر موضوعهای درسی تاكید می‌كنند. 60

ویژگیهای طرحهایی كه بر موضوعهای درسی تاكید می‌كنند 61
معنا و مفهوم دیسیپلین (معرفت سازمان یافته) 62
ساده سازی تحلیلی 63
هماهنگی تركیبی 66
پویایی 67
معرفت سازمان یافته و سازمان نیافته 68
سازمان دادن محتوای برنامه درسی و یادگیری 72
مسائل مربوط به سازمان دادن محتوای برنامه درسی 73
چگونگی سازمان دادن محتوای برنامه درسی 76
برقرار كردن توالی 76

سازمان دادن محتوا برای یادگیری تراكمی یا مداومت 79

كاربرد و محدودیت طرح‌هایی كه بر موضوع درسی تاكید می‌كنند 85
به مورد اجرا گذاشتن برنامه‌های درسی 87
ماهیت برنامه‌ریزی آموزش و تدریس 88
چه كسانی باید در برنامه‌ریزی برای آموزش شركت كنند؟ 88

ویژگیهای یك طرح آموزشی 92