دانلود پایان نامه رشته حقوق

روشها و راه حلهای جدید سرمایه گذاری و بهره وری وقف و موقوفات با نگاهی به موانع پیش رو

 
 
 
 
 
چکیده
سنت حسنه وقف که از پیشینه تاریخی عمیقی در ایران برخوردار است و در طول سالیان متمادی ـ به ویژه پس از اسلام ـ منشا اثرات بسیار ارزشمند فرهنگی ، آموزشی ، دینی و ... در عرصه اجتماع بوده است ، امروزه با نابسامانیهای بسیاری همچون عدم تناسب حجم دارائی ها با منافع حاصل از آنها ، عدم هماهنگی با اقتصاد توسعه یافته روز ، حاکمیت مدیریت سنتی و در نتیجه عدم اثر بخشی و کارائی موقوفات است روبروست . در این تحقیق به دنبال ارائه راهکارهایی هستیم که بتوانیم از طریق حقوقی به بهره وری نهاد وقف کمک کنیم . مثلا در مواردی که وقف از حیز انتفاع خارج شده یا بهره وری خود را از دست داده است ؛ اتکاء بر قواعد عسر و حرج بسیار مفید خواهد بود . ماده 14 آیین نامه اجرائی قانون ابطال اسناد فروش موقوفه مصوب 3 / 2 / 1374 مقرر می دارد : « در مواردی که جهت مورد نظر واقف تغییر یافته باشد ؛ به صورت اصلی بازگردانده می شود ، مگر اینکه بازگرداندن آن به وضع اول موجب عسر و حرج و قلت درآمد و امثال آن باشد که در این صورت ابقای آن به صورت فعلی با اجازه ولی فقیه یا نماینده ایشان در سازمان اوقاف و امور خیریه بلا اشکال خواهد بود . » 
 
همچنین یکی از مهمترین راهکارهای افزایش بهره وری نهاد وقف جاری کردن عرف در مواردی است که واقف در شیوه اداره وقف ساکت بوده یا در حال حاضر به مصلحت و عقلایی نیست . با این وصف در مواردی که واقف شیوه خاصی برای اداره وقف تعیین نکرده است ، عرف و قوانین تفسیری جانشین اراده واقف می شود . همچنین در مورد نحوه صرف مخارج و عواید وقف است ؛ و اینکه آیا می توان با توجه به شرایط روز و در جهت مصالح دولت و امت اسلامی و با ملحوظ نگهداشتن نیت اصلی واقف و در جهت هماهنگی با سایر برنامه های مدون و جاری دولت در کاربرد نظرات واقف تغییر به عمل آورد و ایا می توان در نحوه پیاده کردن و شیوه کاربرد نظر واقف تغییراتی داد و آیا می توان با تغییرات جزئی در نحوه استفاده از درآمد موقوفات موجود ، از این درآمدها در جهت شناسایی موقوفات ناشناخته استفاده نمود و آیا می توان با تغییراتی در نحوه کاربرد درآمدهای حاصل از موقوفات و به ویژه موقوفات متصرفی سازمان اوقاف مبالغی صرف هزینه های پرسنلی و اداری کارکنان نمود . البته پاسخ اکثر مراجع به این پرسش عموما حاکی از عدم جواز تغییر در مصارف است . 
 
یکی دیگر از چالشهای وقف که باعث کاهش بهره وری آن شده این است که در قوانین کشور و علی الخصوص در سازمان اوقاف و امور خیریه تا حدی در جهت حذف وقف خاص قدم برداشته شده و به وقف عام اهمیت بیشتری می دهند در حالی که وقف خاص در مشروعیت همانند وقف عام است و اگر هدف وقف عام احسان است ، وقف خاص احسان و صله رحم می باشد . 
همچنین مسائلی دیگری نیز در حوزه وقف وجود دارد که با ارائه راهکارهای حقوقی مناسب می توان به افزایش بهرهوری آن کمک نمود به عنوان مثال می توان با بازنگری در تعریف وقف ، حوزه اموال قابل وقف را افزایش داد . همچنین عدم صحت وقف پول بازنگری گشته و از طریق ترویج آن ، صندوق هایی به نام صندوق وجوه وقفی جهت رفع مشکل نقدینگی موقوفات و احیاء آنها ایجاد گردد . همچنین مبنای حفظ اصالت وقف و تحقق شرط ماندگاری ، به حفظ ارزش اقتصادی و انتفاعی به جای حفظ صورت فیزیکی انتقال یابد . و بالاخره ضمن ایجاد ضمانت اجرائی برای قوانین موجود ، خلاهای قانونی مرتفع گشته و امکان سوء استفاده یا عدم اجرای قوانین سلب گردد . که در این تحقیق به فراخور بحث به این مسائل و دیگر مسائل راجع به وقف خواهیم پرداخت . 
 
 
 
 
 
کلید واژگان :
وقف
موقوفات
موانع
روشها و راه حلها
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
فهرست مطالب
 

فصل اول: موانع و چالشهای بهره وری مطلوب از وقف

مبحث اول : موانع فرهنگی
گفتار اول : تصورات غلط از وقف
گفتار دوم : فقدان مدیریت فرهنگی
مبحث دوم : موانع اجرائی 
گفتار اول : ضعف در سیستم اطلاع رسانی
گفتار دوم : دخالت دولت و محدویت قانونی وقف
گفتار سوم : عدم توجه به اهمیت وقف 
گفتار چهارم : آسیب ها در مدیریت وقف
 

فصل دوم: راهکارهای مربوط به آثار وقف 

مبحث اول : توجه به مصالح عمومی 
گفتار اول : مبارزه با عوامل رکود وقف
گفتار دوم : تبلیغات صحیح و مستمر
گفتار سوم : حمایت قانونی از اوقاف 
گفتار چهارم : ابدال و استبدال در وقف 
گفتار پنجم : صرف عواید موقوفه در بریات عمومی
مبحث دوم : راهکارهای نوین در بهره وری موقوفات 
گفتار اول : سرمایه گذاری در وقف 
بند اول : امکان سرمایه گذاری در موقوفات
بند دوم : کارکردهای سرمایه گذاری در وقف
مبحث سوم : روش های جدید سرمایه گذاری برای بهره وری وقف 
گفتار اول : روش مضاربه و مشارکت 
گفتار دوم : مشارکت صنعتی 
گفتار سوم : مشارکت به شرط تملیک 
گفتار چهارم : مشارکت متناقصه
نتیجه گیری 
فهرست منابع و مآخذ