دانلود مقاله رشته معماری

مقایسه معماری مساجد بلوچستان ایران با مساجد دوره ی تیموریان هند

 
 
 
 
چکیده
مقاله ی حاضر، حاصل برنامه ای پژوهشی (میدانی، کتابخانه ای) است که با نگرشی کلی، به مساجد بلوچستان می پردازد. جایگاه بلوچستان در مطالعات هنر اسلامی ایران تاکنون، ناشناخته مانده است. مساجد بلوچستان دارای شاخصه های هنری زیادی در زمینه ی معماری، عناصر و تزئینات وابسته است. بیشتر مساجد شناسایی شده، دارای عظمت و شکوه چندانی نیستند و از نظر قدمت نیز، اکثر آن ها متعلق به سده-های متأخّر دوره اسلامی هستند؛ اما شاخصه هایی ارزشمند از نظر معماری و تزئینی دارند؛ این ویژگی ها عملاً نشانگر فرهنگ خاص بلوچستان هستند. مطالعه دقیق تر این شاخصه های هنری در معماری اماکن مذهبی، تأثیر پذیری آن ها را از مناطق همجوار شرقی، به خصوص شبه قاره ی هند در دوره ی تیموریان بزرگ، روشن می کند. از سوی دیگر، این شاخصه ها تحت تأثیر فرهنگ و معماری فلات مرکزی ایران نیز بوده است. در این مقاله تلاش شده تا با بیان اشتراکات تاریخی، اجتماعی و فرهنگی میان دو منطقه (بلوچستان ایران و شبه قاره هند)، چگونگی تأثیر پذیری این آثار در تزیینات و برخی از عناصر معماری همچون گنبد و مناره بررسی شود.
 
 
کلیدواژه ها:
مسجد
معماری
بلوچستان
ایران
شبه قاره ی هند
 
 
 
مقدمه
بلوچستان از مناطق بسیار مهم ایران از نظر فرهنگی و باستان شناسی است که با وجود مطالعات سال های اخیر، هنوز بسیاری از عناصرآن ناشناخته باقی مانده است. شاید  بتوان دلایل عدم شناخت این منطقه را، اطلاعات ناکافی از زمینه های تمدنی آن، دوری از مرکز و  عدم انجام مطالعات گسترده ی علمی و... برشمرد. مطالعاتی که اخیراً به وسیله ی مراکز علمی و دانشگاهی منطقه انجام شده، تا حدودی به معرفی و شناخت آثار و بناهای بلوچستان کمک کرده است؛ هرچند همچنان جای تلاش بیشتر، به ویژه در زمینه ی مطالعات باستان شناختی، وجود دارد. اگرچه در تحقیقات به ارتباطات و مشابهت های فرهنگی و تجاری بین مناطق جنوب شرق ایران و بخش هایی از شبه قاره هند از جمله  دره ی سند، در هزاره های قبل از اسلام(با توجه به مطالعات باستان شناختی) اشاره شده است، این نوشتار سعی دارد که به چگونگی مشابهت-های فرهنگی در دوره ی اسلامی(در سده های متأخّر) با تکیه بر مساجد و عناصر وابسته به آن ها، و به شیوه ی میدانی و هم واکاوی منابع معتبر مکتوب و داده های باستان شناختی  بپردازد.
 
 در نخستین گام، پس از مشاهده ی برخی از مساجد معروف بلوچستان، تشابهات این مساجد با نمونه های مهم و بزرگ سرزمین های شرقی ایران به خصوص شبه قاره ی هند، ضرورت افزودن به جامعه ی آماری تحقیق را برای رسیدن به نتیجه ی بهتر در رابطه با سؤال اصلی تحقیق یعنی ریشه یابی عناصر وابسته به معماری مساجد بلوچستان و برهمکنش آن ها در سرزمین های همجوار شرقی، مشخص کرد و همین انگیزه باعث شد مساجد بیشتری در بلوچستان مطالعه شوند. برای این منظور نمونه های مورد مطالعه از مناطق ساحلی دریای عمان، بخش های مرکزی مانند نیکشهر و ایرانشهر وهمچنین نمونه های اندکی از مناطق شمالی بلوچستان انتخاب شد.
 
 
 
 
فهرست مطالب
چکیده
کلیدواژه ها
پیشینه ی تحقیق

معماری مساجد بلوچستان و تقسیمات آن

نگاهی اجمالی به وضعیت طبیعی وجغرافیایی بلوچستان

تنوع مساجد مورد مطالعه از نظر پلان

تزئینات در معماری مساجد بلوچستان

تیموریان هند و سبک معماری

مقایسه ی سبکی و ریشه یابی برخی از عناصر تزئینی

مناره های مساجد بلوچستان از نظر فرم

شیوه ی ساخت گنبد  

مراجع
نتیجه